S 838

A.D. 981. King Æthelred to St Mary's Abbey, Tavistock, Devon; grant of privileges, including free election of a new abbot. Latin.

Archive: Tavistock

MSS: 1. PRO Ch.R. 13 Edw. I, no. 8
2. PRO Ch.R. 22 Edw. III, no. 38

Printed: Mon. Angl., i. 218-19; K 629 from Mon. Angl.; Mon. Angl. (rev. edn), ii. 495-6 (no. 3); Oliver, Monasticon, pp. 94-5 (no. 1); Thorpe, pp. 267-70; Finberg 1943, pp. 198-200; Finberg 1951, pp. 278-83.

Comments: Plummer 1899, p. 179, spurious; Finberg 1943, authentic; Finberg 1951, pp. 278-83, authentic; Finberg, ECDC, no. 43; John 1966, p. 208 n., no reason to doubt authenticity; HRH, p. 231, probably genuine, subscriptions are consistent; Hart, ECNE, p. 29, authentic, Winchester formulation; Keynes 1980, p. 97 n. 43, p. 101 n. 52, p. 180 n. 101, p. 239, spurious; Hooke 1994, pp. 19-20, 115-16, on estates; Kelly, Abingdon, pp. 000-000, no good reason to question authenticity.

Uniuersitatis creatore in aeternum regnante ac iusto moderamine cuncta creata uisibilia et inuisibilia, miro ineffabilique modo gubernante. Ego Æðelred Anglicae nationis caeterarumque gentium triuiatim intra ambitum Britanniae insulae degentium, regiae dignitatis solio ad tempus Christi mundi redemptoris gratia subthronizatus basileus, a quodam milite auunculo uidelicet meo, qui secundae regenerationis utero innouante gratia ineffabiliter editus, nobili Ordulf pollens floret onomate, humili deuotione compunctus, subnixis deposcens precibus efflagitare deum compunctus gratia beneuolus ceperat, ut arcisterium cui notabile at Tauistoce fulget uocabulum, ubi mater eius fraterque aua uidelicet mea, et auunculus, caeterique nostrae posteritatis prosapies mausoleis somate tumulati, tuba huius caducae uitae clangente ultima, tertiam resurrectionis natiuitatem, anima corpori deo faciente in ictu oculi mirabiliter associata, diem iudicaturi uel iudicandi praestolantur extremum, ut ibi loco celebri domino nostro Iesu Christo eiusque genitrici semperque uirgini Mariae dedicato, monachos non saeculares sed regulares in omnibus sanctae regulae obtemperantes praeceptis, licenter constitueret fiscisque naturalibus deuotus locupletaret. Eius igitur uotis applaudendo, uoti compos animi, et quod fides catholica poposcerat, admodum libens tripudiansque concessi, admiranda namque eius fidei constantia. Nam illo in tempore quo praefatus miles sancti spiritus gratia compunctus, ad legitimos monachorum usus, ad aeternae uitae lucrum, hoc construxerat coenobium, caeteri quique infidelitatis naeuo turpati, loca sancta dissipantes, sanctae religionis monachos insipidi me impote nolenteque, infantili adhuc, ut ita dicam, aetate uigente, atrociter ueluti pagani ad perpetuum sui dampnum fugabant. Eius igitur beneuolentiae congaudens meorum optimatum usus consilio libertatis priuilegium, praefato loco sanctae dei genitrici semperque uirgini Mariae dicato, magna animi alacritate tripudians concedo, et secundum patroni nostri beati Benedicti traditionem, post obitum abbatis qui nunc sancto praesidet loco, abbas ex eadem eligatur congregatione, qui dignus sit tali fungi officio, aliorsum uero minime, nisi culpis promerentibus inibi inueniri nequiuerit, qui aptus sit animabus lucrandis. Quod si hoc, quod absit, miserabiliter euenerit, de alio noto et familiari monasterio unanimi fratrum consilio eligatur, cuius uita probabilis sapientia praedita cultuque religionis fulgida fidelibus clarescat. Finitis namque diebus beneuoli et laudabilis uiri, qui specialis lucri copia sanctum dapsilis ditauerat locum, laicorum nemo ipsius loci dominium praesumens sibi usurpet. Rex uero quae ab eo domino nostro Iesu Christo eiusque genitrici semperque uirgini Mariae ab aeterno, usque remunerationem concessa sunt uel concedenda, nec abbas nec alicuius personae homo licentiam habeat pro pecunia uendendi, uel gratis concedendi uel mutandi, sed aeterno deo maneat imperpetuum, quod ei concessum uel concedendum est. Regum uero munimine deinceps ipse locus domino protegente tueatur, ipsiusque loci abbas regi deseruiens gregem sibi commissum dirocheo, id est duplici pastu foueat. Sit igitur praefatum monasterium omni terrenae seruitutis iugo liberum, tribus exceptis, rata uidelicet expeditione, pontis arcisue restauratione. Si quis uero tam epilempticus philargyriae seductus amentia, quod non optamus, hanc nostrae munificentiae dapsilitatem ausu temerario infringere temptauerit, sit ipse alienatus a consortio sanctae dei aecclesiae, necnon et a participatione sacrosancti corporis et sanguinis Iesu Christi filii dei, per quem totus terrarum orbis ab antiquo humani generis inimico liberatus est, et cum Iuda Christi proditore sinistra in parte deputatus, ni prius hic digna satisfactione humiliter poenituerit quod contra sanctam dei aecclesiam rebellis agere praesumpserit, nec in uita hac practica ueniam, nec in theorica requiem apostata obtineat ullam; sed aeternis barathri incendiis trusus cum Anania et Saphira iugiter miserrimus crucietur. Anno dominicae incarnationis .DCCCC.LXXXI. indictione .IX. scripta est haec carta, hiis testibus consentientibus quorum inferius nomina caraxantur.

+ Ego Æðelred rex totius Britanniae praefatam donationem cum sigillo sanctae crucis confirmaui.
+ Dunstan Dorobernensis aecclesiae archiepiscopus eiusdem regis beneuolentiam consensi.
+ Ego Ælfðrið eiusdem regis mater hanc donationem confirmaui.
+ Oswald archiepiscopus triumphale trophaeum agiae crucis impressi.
+ Æðeluuold Wintaniensis aecclesiae episcopus praedictum donum consensi.
+ Ego Ælfstan Londoniensis aecclesiae episcopus consignaui.
+ Ego Æðelgar episcopus trophaeum agiae crucis imposui.
+ Ego Ælfstan episcopus iubente rege signum crucis infixi.
+ Ego Ælfstan episcopus consensum praebui figens crucem.
+ Ego Aðulf episcopus crucis modum manu propria subscripsi.
+ Ego Ælfric episcopus.
+ Ego Ælfeah episcopus.
+ Ego Cerdic episcopus.
+ Ego Æðelric episcopus.
+ Ego Wulfric episcopus.
+ Ego Alchere dux.
+ Ego Æðelwine dux.
+ Ego Bryhtnoð dux.
+ Ego Æðelbriht dux.
+ Ego Æðelmere dux.
+ Ego Eadwine dux.
+ Ego Æðelweard minister.
+ Ego Æðelweard minister.
+ Ego Beorhtwold minister.
+ Ego Ælfric minister.
+ Ego Brihtwold minister.
+ Ego Ælfric minister.
+ Ego Ordelm minister.
+ Ego God minister.
+ Ego Ælfric minister.
+ Ego Leofwine minister.
+ Ego Leofric minister.
+ Ego Ælfmere minister.
+ Ego Goduuine minister.
+ Ego Ælfwine minister.
+ Ego Ælfric minister.