S 787

A.D. 972. King Edgar to Peterborough Abbey, with later confirmations, grant of privileges for the abbey and its land at Dogsthorpe, Eye, Paston and Oundle, Northants.; and confirmation of land at Barrow-upon-Humber, Lincs.; Warmington, Ashton, Kettering, Castor, Ailsworth, Walton, Werrington, Eye, and Thorp, Northants.; a mint at Stamford, Lincs.; and half of Whittlesey Mere. Latin.

Archive: Peterborough

MSS: 1. BL Add. 39758, 196r-198v (s. xiv)
2. BL Arundel 178, 45v-46r (s. xvi)
3. BL Egerton 2733, 21v-27v (s. xiii)
4. BL Harley Roll Z 17 (s. xiv)
5. BL Lansdowne 207c, 114v-117r (s. xvii)
6. London, Lambeth Palace, 321, p. 62 (s. xvi; note)
7. London, Soc. Ant., 60, 68r-71v (s. xii)
8. Oxford, Queen's College, 368, pp. 198-203 (s. xvii)
9. Peterborough, D. & C., 1, 38v-40r (s. xiii)
10. Peterborough, D. & C., 5, 42r-44v (s. xiii)
11. Peterborough, D. & C., 6, 10v-12r (s. xiv)

Printed: Savile, Ingulph, pp. 883-4 ex MS 2; Mon. Angl., i. 65-6; Alford 1663, iii. 361-2; Fulman 1684, pp. 46-7, ex MS 2; Gunton 1686, pp. 135-9; K 575, 908 ex MS 7 etc.; Mon. Angl. (rev. edn), i. 382-3 (nos 9-14) ex MS 7; Birch, Ingulf, pp. 28-80, ex MS 2; B 1258 ex MS 2; B 1280 ex MS 7; Mellows, Hugh Candidus, pp. 33-7.

Comments: Riley 1862, genuine but tampered with; Searle 1894, pp. 176-8; Hall 1908, ii. 5; Stevenson 1914, p. 698 n. 44, B 1258 is doubtful or spurious; Harmer 1950, p. 349, authenticity would be difficult to substantiate; Levison 1946, pp. 219-20, spurious, possibly work of Guerno, signatures from S 782; Hart, ECEE, no. 15 (pp. 25-6, 101, 112), spurious; Hart, ECNE, no. 8, spurious; Fleming 1985, p. 255; Hart 1990, pp. 10-11, forged; Hart 1992, p. 150, post-Conquest forgery, incorporates some reliable traditions; Kennedy 1995, p. 151 n. 86, cited; Wormald 1995, p. 128.

Notes: An abbreviated version is in Bodleian, Laud Misc. 636, 37rv (s. xii; facsimile), Printed Plummer 1892, pp. 116-17 and B 1281.

Gratia domini nostri Jesu Christi regis omnium sæculorum omnia suo nutu distribuentis regna terrarum , et rerum moderantis habenas .

Ego Edgarus sub ipso sydereo rege præsidens regno magnæ Britanniæ , sæpe petitionem venerabilis et Deo dilecti pontificis Æthelwoldi super stabilitate ecclesiarum quarum ipse est infatigabilis instructor , accepi , maxime autem super antiqui monasterii restitutionem ac libertatem quod primitus Medeshamsted , modo Dei adjutorio , ac sua nostraque instantia restauratum Burch appellatur , quod scilicet quadam prærogativa gratiæ sancti Petri ac pristinæ nobilitatis eminentius diligit , recolens enim illud a pristinis regibus Wulfero necnon Aethelredo , aliisque successoribus magnifice ditatum , et regalibus privilegiis fortissime stabilitum , sed ab externo paganorum exercitu destructum , hic Dei sapiens architectus magno zelo domus Dei studuit reparare , et acquisitis et redemptis undique rerum possessionibus cum nostra regali donatione prout potuit amplificavit .

Ego itaque per gratiam sancti Petri , tantique patris charitatem , atque animæ redemptionem , concedo gratantissime istud sanctum et apostolicum cænobium in perpetuum esse liberum ab omni sæculari causa et servitute , ut nullus ecclesiasticorum vel laicorum super ipsum vel ipsius abbatem ullum unquam habeat dominium , sed ipso abbate cum subjecta Christi familia in pace Dei et superni janitoris Petri patrocinio istud regente ac rege in omnibus necessitatibus adjuvante , ab omni mundiali jugo tam securum æternaliter consistat , quam liberum ab episcopali exactione , et inquietudine , ex apostolica libertate , et reverendissimi archiepiscopi nostri Dunstani autoritate cum suis appendiciis , id est , Dodethorp et Aege , et Pastone perpetuo maneat absolutum , villam quoque Undale cum toto jure adjacentium villarum quod Cathtahundred anglice nominatur , et cum mercato , ac telonio , ea prorsus libertate donamus , quatenus nec rex , nec comes , nec episcopus præter Christianitatem attinentium parochiarum , nec vicecomes , nec ulla unquam major minorve persona ulla dominatione occupare , ne de ipsa villa Undale ubi legitime consedere debet . in alium locum transferre ullatenus præsumat . sed tam abbas prædicti cænobii illud cum suis causis et legibus totum in sua potestate liberrime teneat , et quando vel in quo loco sibi placuerit sine ulla contradictione sedere faciat .

Item terras nostro adjutorio vel dono vel optimatum meorum per præfatum episcopum eidem monasterio adjectas quæ hic ex parte titulantur , id est Barwe , Wermington , Ege , Thorp , et Dodisthorp ac unum monetarium in Stawmford in perpetuam libertatem concedimus . Sint ergo tam istæ villæ quam cæteræ omnes quæ ad ipsum monasterium pertinent cum universis rebus et rationibus suis , et totum quod appellatur sacha , et socne ab omni regali jure et ab omni sæculari jugo in æternum liberæ et in magnis et in minimis , in silvis , campis , pascuis , pratis , paludibus , venationibus , piscationibus , mercationibus , teloneis , omnium rerum procreationibus Dei beneficio provenientibus : concedimus etiam partem stagni quod dicitur Wiclefmere per episcopum Athelwoldum acquisitam cum omnibus scilicet aquis , piscariis , stagnis et paludibus attinentibus usque ad hos terminos circumjacentes , quorum septentrionalis est ubi primum intratur merelade de amne Nene , orientalis ad Kingesdesi , australis ad Aldwines Barwe , qui locus est in palude contra medietatem viæ Ubbemerelade . occidentalis ubi aqua de Oxbethe finitur ad terram . quæ omnia antiquitus ad illud sacrosanctum monasterium multo longius et latius pertinuisse probantur .

Mercatum quoque constituimus in Burch singulare , ut nullum aliud habeatur inter Staunford et Huntndune , et ad illud damus ibidemque persolvi jubemus totum sine ulla contradictione thelonium regis quod jacet ad Hundred de Normannescros et de Wiclefmere sicut merelade venit ad aquam de Nene , et inde sicut aqua currit ad Welmesford , et de Welmesford usque ad Staunford , et de Staunford juxta cursum aquæ usque ad Croyland et de Croyland usque ad Must , et de Must usque ad Kingesdesi , et inde usque ad prædictam aquam de Weclefmere propter varia quippe lucra et corporalium et spiritualium utilitatum , hoc mercatum decrevimus illic celebrari , et undique illud requiri , quatenus et Dei ministri inde adjuventur propinquius , et a concurrente populo Christiano inter terrena necessaria , cælestia petantur subsidia , dummodo per sancti Petri quæsita patrocinia , et per missarum audita misteria secundum fidem cujuslibet ubi possint redimi diversarum offensionum debita , porro decedente abbate de eadem congregatione , fratres successorem devotum eligant , et regis favore ordinetur .

Hanc igitur totius abbathiæ tam in longinquis quam in proximis possessionibus regificam libertatem ab omnibus approbatam , excepta moderata expedicione et pontis arcisve restauratione sategimus per ipsum devotissimum huius descriptionis autorem Athelwoldum a sede Apostolica Romanæ Ecclesiæ juxta primitivam ejusdem monasterii institutionem perpetuo corroborare , quam quicumque in aliquo violare præsumpserit , ipsius summi præsidis Petri et Romanæ hierarchiæ , omniumque sanctorum ordinum animadversione in infernum æternaliter damnetur . qui vero provexerit et defensaverit , in sorte electorum Dei remuneretur . sancitum est hoc privilegium anno dominicæ incarnationis 970 . terrenique imperii mei anno decimo , quod his probatis testibus cum sanctæ crucis indicio subnotatur juxta meam subscriptionem .

+ Ego Edgarus totius Albionis rex hoc privilegium cum signo sanctæ crucis confirmavi .
+ Ego Dunstanus Dorobornensis archiepiscopus hoc idem cum trophæo agiæ crucis corroboravi .
+ Ego Oswaldus Eboracensis ecclesiæ archiepiscopus subscripsi . + .

+ Gratia domini nostri Jhesu Christi regis omnium sæculorum omnia suo nutu distribuentis regna terrarum . et moderantis habenas rerum ;

Ego Eadgar sub ipso sidereo rege præsidens regno magnæ Brittanniæ sæpe petitionem venerabilis et Deo dilecti pontificis Adeluuoldi super stabilitate æcclesiarum quarum ipse est infatigabilis constructor accepi . maxime autem super antiqui monasterii restitutione ac libertate quod primitus Medeshamstede . modo Dei adjutorio . ac sua atque nostra instantia restauratum Burch appellatur ; quod scilicet quadam prærogativa gratiæ sancti Petri ac pristinæ nobilitatis eminentius diligit . Recolens enim illud a pristinis regibus Wlfere necnon Æthelredo aliisque successoribus magnifice ditatum . et regalibus privilegiis fortissime stabilitum . sed ab externo paganorum exercitu destitutum . hic Dei sapiens architectus magno zelo domus Dei studuit reparare . et acquisitis ac redemptis undique rerum possessionibus cum nostra regali donatione . prout potuit amplificare . Ego itaque pro gratia sancti Petri . tantique patris caritate . atque animæ meæ redemptione . concedo gratantissime illud sanctum et apostolicum cænobium inperpetuum esse liberum . ab omni seculari causa et servitute . ut nullus æcclesiasticorum vel laicorum super ipsum vel super ipsius abbatem ullum unquam habeat dominium . sed ipso abbate cum subjecta Christi familia in pace Dei et superni janitoris Petri patrocinio illud regente . ac rege in omnibus necessitatibus adjuvante . ab omni mundiali jugo tam securum æternaliter persistat quam liberum . Sed et ab episcopali exactione et inquietudine ex apostolica libertate . et reverendissimi archiepiscopi nostri Dunstani auctoritate . cum suis appendiciis id est Doddesthorp . et Ege . et Pastune ; perpetuo maneat absolutum . Villam quoque Undale cum toto jure adjacentium quod Eahta hundred Anglice nominatur . et cum mercato ac theloneo . ea prorsus libertate donamus .

quatenus nec Rex nec comes . nec episcopus preter christianitatem attinentium parochiarum . nec vicecomes . nec ulla umquam major minorve persona . ulla dominatione occupare . nec de ipsa villa Undale ubi legitime consedere debet . in alium locum transferre ullatenus presumat . sed tantum abbas predicti cenobii illud cum suis causis et legibus totum in sua potestate liberrime teneat . et quando vel in quo loco sibi placuerit sine ulla contradictione sedere faciat . Item terras nostro adjutorio vel dono vel optimatum meorum per prefatum episcopum eidem monasterio adjectas . quæ hic ex parte titulantur . id est Baruue . Wermingtun . Æsctun . Kyteringas . Castra . Eilesuurthe . Waltun . Witheringtun . Ege . Thorp . et unum monetarium in Stanforde . in perpetuam libertatem concedimus .

Sint ergo tam iste villæ quam ceteræ omnes quæ ad ipsum monasterium pertinent . cum universis rebus et rationibus suis . et toto quod apellatur saca et socne . ab omni regali jure et ab omni sæculari jugo in æternum libere . et in magnis et in minimis . in silvis . campis . pascuis . pratis . paludibus . venationibus . piscationibus . mercationibus . theloneis . omnibusque rerum procurationibus . Dei beneficio provenientibus .

Concedimus etiam dimidiam partem stagni quod dicitur Witlesmere per episcopum Adeluuoldum acquisitam . cum omnibus scilicet aquis . piscuariis . stagnis . et paludibus attinentibus . usque ad hoc terminos circumjacentes . quorum septentrionalis est ubi primum intratur Merelade de amne Nen ; orientalis ad Kingesdelf . australis ad Alduuines baruue . qui locus est in palude contra medietatem viæ Ubbemerelade occidentalis ubi aqua deopbece finitur ad terram . quæ omnia antiquitus ad illum sacrosanctum monasterium multo latius et longius pertinuisse probantur .

Mercatum quoque constituimus in Burch singulare . ut nullum aliud habeatur inter Stanforde et Huntadune . et ad illud damus ibidemque persolvi jubemus totum sine ulla contradictione theloneum . hoc est primo de tota Witlesmere . usque ad theloneum regis quod jacet ad hundred de Normannes cros . et de Witlesmere sicut Merelade venit ad aquam Nen . et inde sicut aqua currit ad Welmesforde . et de Welmesforde usque ad Stanforde . et de Stanforde juxta cursum aquæ usque ad Crulande . et de Crulande usque ad Must . et de Must usque ad Kingesdelf . et inde usque ad prædictam Witlesmere . Propter varia quippe lucra et corporalium et spiritualium utilitatum hoc mercatum decernimus illic celebrari . et undique illud requiri quatenus et Dei ministri inde adjuventur propinquius . et a concurrente populo inter terrena necessaria cælestia petantur subsidia . dummodo per sancti Petrique sita patrocinia . et per missarum audita misteria . secundum fidem cujusque ibi possint redimi diversarum offensionum debita . Porro decedente abbate . de eadem congregatione fratres successorem idoneum eligant . et regis favore ordinetur . hanc igitur totius abbatiæ tam in longinquis quam proximis possessionibus regificam libertatem ab omnibus approbatam .

excepta modo rata expeditione . et pontis arcisve restauratione .

sategimus per ipsum devotissimum huius descriptionis auctorem Adeluuoldum a sede apostolica Romanæ æcclesiæ juxta primitivam ejusdem monasterii institutionem perpetuo corroborare . quam quicunque in aliquo violare presumpserit . ipsius summi presidis Petri . et Romanæ ierarchiæ omniumque sacrorum ordinum animadversione in infernum æternum damnetur . qui vero provexerit et defensaverit ; in sorte electorum Dei remuneretur .

Sancitum est hoc privilegium anno dominicæ incarnationis . DCCCC o . septuagesimo secundo . meique terreni imperii anno sextodecimo . quod his probabilibus testibus cum sanctæ crucis indicio subnotatur juxta meam subscriptionem .

Ego Eadgar totius Albionis basileus . hoc privilegium cum signo sanctæ crucis confirmavi .
Ego Dunstan Dorovernensis æcclesiæ archiepiscopus . hoc idem cum trophæo agyæ crucis corroboravi .
Ego Osuuald Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus subscripsi .
Ego Adeluuold presul consignavi .
Ego Ælfstan episcopus . favi .
Ego Athul pontifex consensi .
Ego Æscuui abbas non renui .
Ego Osgar abbas approbavi .
Ego Æthelgar abbas consensi .
Ego Ælfere dux .
Ego Ætheluuine dux .
Ego Brythnoth dux .
Ego Oslac dux .
Ego Ætheluuard minister .
Ego Eignulf minister .
Elfsi minister .
Ego Ælfuueard minister .
Ego Frythegist minister .
Ego Thured .
Ego Ulf .
Ego Wlfric .
Ego Osferth .
Ego Wlstan .
Ego Ringulf .
Ego Ælfstan .
Ego Æthelsig .
Ego Wlfeach .
Ego Æthelmund .
Ego Ælfelm .
Ego Thureferth .
Ego Frana .
Ego Frithegist .

Ego Eaduuardus rex Anglorum monarchiam regiminis tenens . hoc decretum patris mei per deprecationem abbatis Aldulfi . perenniter adfirmavi . His testibus adjunctis . quos supra nominavimus .

Ego Æthelredus Anglorum imperio sullimatus has donationes predecessorum meorum rogante abbate Kenulfo solidavi cum his testibus . Dunstano et Osuualdo archiepiscopis.

Ego Cnut rex Anglorum Deo favente . et Ælfsino abbate deprecante . hoc privilegium cum meis optimatibus corroboravi .

Ego Eaduuardus Dei gratia rex Anglorum ; hoc testamentum antecessorum meorum postulante abbate Leofrico comprobavi . et villam Fiskertune quam regina mea ipso abbate Leofrico instante per me dedit vel potius reddidit juri sancti Petri in Burch . concedo liberam . cum terris . silvis . et aquis . et omnibus rebus pertinentibus . Similiter de aliis terris . id est Æstuna . Flettuna . Overtuna . Aluuoltuna . Osgotebi . et ceteris quæ meo tempore adjectæ sunt ; concedo eidem loco saca et socna . et tol et teme . testibus regina Æadgytha . Stigando . et Aldredo . Archiepiscopis Haroldo . et Tostino cum ceteris optimatibus meis .

Ego Willelmus Dei beneficio rex Anglorum, petente abbate Brand . istud privilegium in omnibus laudo et confirmo . etc .