S 155

A.D. 799 (Tamworth, Staffs.). Coenwulf, king of Mercia, to Christ Church, Canterbury; restoration of 30 sulungs (aratra) at Charing, 10 at Seleberhtes cert or Bryning lond (Chart) and 4 at Humbinglond in Barham, Kent, previously seized and redistributed by King Offa. Latin.

Archive: Canterbury, Christ Church

MSS: 1. BL Stowe Ch. 7 (s. viii/ix; OS Facs., iii. 7; Ch. L.A., iii, no. 223; Making of England, p. 208 [no. 161])
2. Canterbury, D. & C., Reg. A, 138v (s. xiii)
3. Canterbury, D. & C., Reg. E, 40v (s. xiii)
4. BL Stowe 853, 22v-23v (s. xvii)
5. London, Lambeth Palace, 1212, pp. 388-9 (s. xiii)
6. Bodleian, Tanner 223, 10v-11r (s. xvi)

Printed: Twysden, X Scriptores, col. 2212 ex MS 7; K 1020 ex MSS 2, 5*; K 1021 ex Twysden and MS 10; B 293 ex K and MSS 1, 5; B 294 ex MS 10; Pierquin, Recueil, pt 3, nos 30, 31; Fleming 1997, p. 118 (no. 15) ex MS 9.

Translated: Whitelock, EHD, no. 80 (pp. 510-11).

Comments: Stenton 1918, p. 446 and n. 61, original, discusses Offa's royal style (= Stenton 1970, p. 60 and n. 3); Wallenberg, KPN, pp. 84-7, on place-names; Stenton 1955, p. 28, cited; Ch.L.A., iii, no. 223, MS 1 is contemporaneous, very probably original; Bruckner 1965, pp. 24, 28, 41, 44; John 1966, p. 88; Ch.L.A., iv, pp. xvi, xviii, same scribe probably wrote S 123, p. xxiii, on production; Chaplais 1968, pp. 332-3, original, single scribe wrote the main text and later added the date and witnesses (= 1973, pp. 83-4); Chaplais 1969, p. 542 n. 145, on formulation (= 1973, p. 107 n. 145); Vollrath-Reichelt 1971, pp. 163-71, discusses constitutional background of Offa's confiscation; Whitelock, EHD, p. 510, original; Wormald 1982, pp. 111, 126-7, on background; Sawyer 1983, pp. 296-8, on meeting-place; Wormald 1983, p. 110 n. 45, notes Alcuinian influence, pp. 115-16; Brooks 1984, pp. 114-15, 131, 321-2, original; Brown 1986, p. 129, on script; Making of England, pp. 205, 208 (no. 161); Fleming 1993, p. 121; Cubitt 1995, p. 278, original; cf. S 1259, 1264.

Endorsements:
(1) s. xi: Cyrring . cert
(2) s. xii: Kenulf rex dedit Athilarð . archiepiscopo . cerring . xxx a . aratra . selebertes cert . biringland . x . item umbingland on berham . iiii . aratra quæ Aldun minister regis ecclesiæ Christi dederat . Item . iiii . aratra et burnan pro . c . manc[us]is auri . latine
(3) s. xii, over (2) starting at dedit, the correction: reddidit quas prius Egbertus rex dederat 7 Offa rex abstulit.

In nomine redemtoris mundi ego Coenuulf gratia Dei rex Merciorum . Aeðilhardo archiepiscopo nostro rogante terram . xl . iiii . aratrorum ad metrapolitanam salvatoris ecclesiam spe futuræ reconpensationis reddo ubi ita nominatur aet Ciornincge . xxx . aratrorum aet Seleberhtes cert sive Bryning lond decem quas videlicet terras olim rex Egcberhtus magnarum reconpensatione gazarum ad prænominatam perdonavit ecclesiam item quatuor aratro ubi dicitur Humbing lond on Biora . ham . quam etiam terram præfatus Egcberhtus suo ministro nomine Aldhun tradidit . at ille ultra mare tendens suum dederat agrum prædictam familiae . quae morabatur . ad ecclesiam salvatoris . sibimet ipsis in jus proprium et in dominium communis necessitatibus ad habendum et fruendum feliciter . in domino sed harum post modum possessiones terrarum Offa rex et decus Brittaniæ inmutavit suisque distribuit ministris dicens injustum fuisse quod minister ejus præsumsisset terram sibi a domino distributam absque ejus testimonio in alterius potestatem dare sed modo tamen ego rex Coenuulfus rogatu præfati pontificis consensientibus omnibus episcopis ac principibus nostris earundem terrarum possessionem pro mea perpetua salute et pace ac victoria amicissimae Merciorum plebis necnon et erogatione pecuniæ . cujus aestimatio centum tenet mancusas . eodem modo et eadem condicione sive ecclesiam Christi seu etiam illa . iiii . aratra aet Burnan congregatione et familiae Dorovernensis ecclesiæ in jus pro[p]rium ad habendum perpetuo p'donabo . sicut ante fuisset constitutum'et condonatum' sub Egcberhto regi et hanc donationem meam sub inlustrium testimonio vivorum ut ita permaneant sanctae crucis sigillo confirmo .

Facta est autem haec utrumque donatio anno dominicae incarnationis . dcc o. xc o. viiii o. in vicu regio æt Tome worðige . qui est tertius annus inperii nostri indictio[ne] . vero . vii .

+ Ego Coenuulf rex testes donabo et subscribo .
+ Ego Hygeberht archiepiscopus consensi et subscribo .
+ Ego Aeðilheard archiepiscopus testes subscribo .
+ Ego Unwuna episcopus subscribo .
+ Ego Cyneberht episcopus subscribo .
+ Ego Alhheard episcopus subscribo .
+ Ego Haðared episcopus subscribo .
+ Ego Utel episcopus subscribo .
+ Ego Tidferð episcopus subscribo .
+ Ego Eaduulf episcopus subscribo.
+ Ego Wiohthun episcopus subscribo .
+ Ego Haðaberht episcopus subscribo .
+ Ego Alhmund abbas .
+ Ego Bionna abbas .

+ Ego Forðred abbas .
+ Ego Wigmund abbas .

Hii venerabiles testes consenseruut et subscripserunt. Verte folium et inspicis nomina principum qui hoc consensientes signum manus imposuerunt .

+ Brorda princeps .
+ Aethelmund dux .
+ Uigberht dux .
+ Heardberht dux .
+ Ciolmund dux .
+ Eadgar dux .

+ Esne princeps .
+ Uicga dux .
+ Beornmoð dux .
+ Heaberht dux .
+ Cuðred dux .
+ Lulling dux .

Anno dominicæ incarnationis . dcc . xcix . Ego Cenulphus Rex venerabili archiepiscopo Athelardo et primato tocius Britanniæ rogante . reddo ecclesiæ Christi . quæ est in Dorobernia quasdam terras . quas olim Rex Offa eidem ecclesiæ ablatas suis contulit ministris . Hæc sunt . Cerringges . Selebertes ceart . Briningland et Burnan . in parte occidente Berham . Has ut præfatus sum pro perpetua salute mea rogatu prænominati pontificis consentientibusque episcopis . et principibus meis . reddo liberas ab omni sæculari servitio et tributo regali . et hanc meam donationem ut inviolata permaneat ; sigillo sanctæ crucis confirmo .

Si quis de hinc easdem terras a jure præfatæ ecclesiæ amoverit ; ex parte omnipotentis Dei . et omnium sanctorum et nostra . scilicet tocius concilii . in quo hic in nomine domini congregati sumus . excommunicetur . et a Deo cum diabolo in infernum deputetur . nisi ante mortem Deo et eidem ecclesiæ Christi in Dorobernia civitate satisfaciat .