S 1458
c. A.D. 995. Account of Archbishop Dunstan's acquisition of 6 sulungs at Wouldham, Kent, on behalf of St Andrew's, Rochester; including details of the history of estates at Erith, Cray and Eynesford, Kent. English and Latin versions.
Archive: Rochester
MSS: English version
1. BL Cotton Ch. viii. 20 (s. x2; BM Facs., iii. 34)
2. Maidstone, Kent Archives Office, DRc/R1 (Textus Roffensis), 147r-148r (s. xii1; facsimile)Latin version
3. London, Soc. Ant., 175, 187r (s. xviii)
4. Maidstone, Kent Archives Office, DRc/R1 (Textus Roffensis), 148r-150r (s. xii; facsimile)
Printed: Hickes, Diss. Epist., pp. 58-60 ex MSS 2, 4; Hearne, Textus Roffensis, pp. 115-20 ex MSS 2, 4; K 1288 ex MS 2; Mon. Angl. (rev. edn), i. 171-2 (no. 37) ex MS 2; Thorpe, pp. 271-6; Essays, pp. 350-4, with translation; B 1097 ex MS 1; B 1098 ex MS 4; Earle, pp. 211-13 ex MS 1, pp. 213-14 ex MS 4; Robertson, Charters, no. 41 (pp. 84-7) ex MS 1, with translation; Campbell, Rochester, no. 34 ex MS 1, no. 34b ex MS 4.
Comments: Bond 1878, p. 7, MS 1 contemporary; Wallenberg, KPN, pp. 289-90, on place-names; Robertson, Charters, pp. 332-4; Harmer, Writs, p. 46, on dispute-settlement at shire-court; Campbell, Rochester, pp. xv, xx-xxii, on estate history, p. xxvii, genuine, MS 1 contemporary; Kennedy 1985, pp. 181-2, on legal background; Pelteret 1986, pp. 494-5; Wormald 1986, pp. 159-60, on dispute; Wormald 1988, no. 47; Sandred 1991, p. 4, on place-name Erith; Kennedy 1995, pp. 166 n., 170 n., on legal background; Flight 1996.
Endorsements:
(1) in a contemporary hand: Uuldeam
(2) in a similar hand: sal sapientiae
+ Þus wæron ða seox sulung æt Wuldaham Sancte Andrea geseald into Hrofesceastre . Æðelbryht cinc hit gebocode þam apostole on ece yrfe . 7 betæhte hit ðam biscope Eardulfe to bewitenne . 7 his æftergæncan . ða betweonan þam wearð hit ute . 7 hæfdon hit cynegas oð Eadmund cinc . ða gebohte hit Ælfstan Heahstaninc æt ðæm cince mid hundtwelftigan mancesan goldes . 7 ðrittigan pundan . 7 ðæt him sealde mæst eal Ælfeh his sunu . æfter Eadmunde cincge ða gebocode hit Eadred cinc Ælfstane on ece yrfe. þa æfter Ælfstanes dæge wæs Ælfeh his sunu his yrfewærd 7 þæt he beleac on halre tungon . 7 ofteah Ælfrice his breðer landes 7 æhta butan he hwæt æt him geearnode . ða for ðære broðorsibbe geuðe he him . Earhiðes . 7 Crægan . 7 Ænesfordes . 7 Wuldahames his dæg . ða oferbad Ælfeh ðæne broðor 7 feng to his læne . þa hæfde Ælfric suna Eadric hatte 7 Ælfeh nænne . ða geuðe Ælfeh þam Eadrice . Earhiðes . 7 Crægan . 7 Wuldahames . 7 hæfde himsylf Ænesford . þa gewat Eadric ær Ælfeh cwideleas . 7 Ælfeh feng to his læne . ða hæfde Eadric lafe 7 nan bearn . þa geuþe Ælfeh hire hire morgengife . æt Crægan . 7 stod Earhið . 7 Wuldaham . 7 Lytlanbroc on his læne . ða him eft geðuhte ða nam he his feorme on Wuldaham . 7 on ðam oþran wolde ac hine geyflade . 7 he ða sænde to ðam arcebiscope Dunstane . 7 he com to Scylfe to him . 7 he cwæþ his cwide beforan him . 7 he sette ænne cwide to Cristes cyrican . 7 oðerne to Sancte Andrea . 7 ðane ðriddan sealde his lafe . ða bræc syððan Leofsunu ðurh þæt wif ðe he nam Eadrices lafe ðæne cwide . 7 herewade þæs arcebiscopes gewitnesse . rad ða innon ða land mid þam wife butan witena dome . þa man þæt ðam biscope cyðde . ða gelædde se biscop ahnunga ealles Ælfehes cwides to Earhiðe on gewitnesse Ælfstanes biscopes on Lundene . 7 ealles þæs hiredes 7 ðæs æt Cristes cyrican . 7 ðæs biscopes Ælfstanes an Hrofesceastre . 7 Wulfsies pre'o'stes þæs scirigmannes . 7 Bryhtwaldes on Mæreweorðe . 7 ealra East Cantwarena . 7 West Cantwarena 7 hit wæs gecnæwe on Suþ Seaxan . 7 on West Seaxan 7 on Middel Seaxan . 7 on East Seaxan . þæt se arcebiscop mid his selfes aðe geahnode Gode . 7 sancte Andrea mid þam bocan on Cristes rode ða land þe Leofsunu him toteah 7 ðæne aþ nam Wulfsige se scirigman ða he nolde to ðæs cinges handa . 7 þær wæs god eaca ten hundan mannan ðe þane að sealdan .
Latin version
Rex Aethelberhtus primum hereditauerat de Uuldaham apostolum Sanctum Andream et Ecclesiam suam in Hrofecestra Eterno iure . et commisit illud manerium Eardulfo episcopo Hrofensi ad custodiendum et eius successoribus . Igitur in manibus successorum ablatum est iterum apostolo et EcclesiE suE in manus regum . ita quod plures reges unus post alterum habuerunt illud postea usque ad tempus regis Eadmundi . Tunc quidam probus homo nomine Ælfstanus emit illud a rege Eadmundo . et dedit ei pro illo centum duodecim mancas auri . et . xxx . libras denariorum . Huius pecuniE maiorem partem dedit postea ipsi regi Ælfegus filius ipsius Ælfstani . Postea mortuo rege Eadmundo . Eadredus rex hereditauit inde predictum Ælfstanum in Eternam hereditatem . Itaque post mortem huius Ælfstani . prefatus Ælfegus qui regi Eadmundo dederat maiorem partem pecuniE pro patre suo propter Uuldeham . successit huic Ælfstano in hereditatem . Qui statim conclusit et omnino confimauit totum quod pater suus in uita sua fecerat . Hic autem fratri suo Ælfrico et terras atque pecunias patris sui ita plene subtraxit . quod ipse Ælfricus nichil omnino inde poterat habere nisi seruitio illud ab eo promeruisset quemadmodum quilibet extraneus . Tamen prEcogitatus tandem Ælfegus . propter consanguinitatis fraternitatem concessit illi Earhetham . et Cræiam . et Æ'i'nesfordam . et Uuldeham in diebus uitE suE tantum . in prestito solummodo . Itaque mortuo Ælfrico . Ælfegus statum accepit omnia prestita 'sua' quE fratri suo uiuenti prestiterat . Ælfricus autem habuit filium nomine Eadricum . Ælfegus uero non habuit . Et ideo Ælfegus concessit illi Eadrico Earhetham . et Cræiam . et Uuldeham . et retinuit in manu sua Æinesford . Mortuus est autem ipse Eadricus absque commendatione uel distributione rerum suarum . tunc iterum Ælfegus accepit prestita sua omnia . Habebat etiam ipse Eadricus uxorem et non liberos . Hac de causa concessit Ælfegum illi uiduE donum dotis suE tantum quod ei dederat Eadricus quando eam primum accepit uxorem in Cræia . Et tunc remansit Litelbroc et Uuldeham . in prestito suo . Postea quando ei uisum et placitum fuit accepit firmam suam in Uuldeham . et in aliis uolebat similiter facere . sed iterum infirmatus est . Et quia infirmatus est ualde misit ilico ad archiepiscopum Dunstanum . ut ueniret ad eum. Qui absque mora uenit ad eum . et locutus est ei in loco illo qui uocatur Scelfa . Ibi coram archiepiscopo fecit Ælfegus commendationem siue distributionem omnium rerum suarum . et constituit unam partem EcclesiE Christi CantuariE . et alteram partem EcclesiE Sancti AndreE . et terciam partem uxori suE . Postea fuit quidam Leofsunu qui uxorem Eadrici nepotis Ælfegi relictam . accepit sibi in uxorem . Et per ipsam mulierem incEpit frangere constitutiones Ælfegi quas fecerat coram archiepiscopo . et uituperare archiepiscopum . et testimonium eius irritum facere . Tandem multa stimulatus cupidine . cum illa muliere sua quasi quadam securitate illius uxoris suE inductus . intrauit in terras illas absque consilio et iudicio sapientum uirorum . Quod ubi archiepiscopus audiuit . sine omni mora induxit statim calumniam proprietatis in omnem distributionem Ælfegi cui ipsemet affuit . et quE per eum facta fuerat . Diem ergo placiti huius rei constituit archiepiscopus apud Erhetham . per testimonium Ælfstani episcopi LundoniE . et Ælfstani episcopi Hrofescestre . et totius conuentus canonicorum LundoniE . et totius conuentus EcclesiE Christi CantuariE . et omnium orientalium et occidentalium CantiE . et Uulfsii presbyteri qui tunc uocatus est scirman . id est iudex comitatus . et Brihtuualdi de Mæreuurtha . Ad ultimum ita notificatum est in Suðseaxa . 'et in Westseaxa .' et in Middelseaxa . et in Eastseaxa . quod archiepiscopus Dunstanus cum libris Ecclesiastici iuris et signo crucis Christi quam suis manibus tenebat sui solius iuramento acquisiuit in Eternam hereditatem deo et Sancto AndreE apostolo omnes terras illas 'quas' Leofsunu sibi usurpabat . Ipsum uero iuramentum archiepiscopi accepit Uulfsi scirman id est iudex prouinciE ad opus regis . quandoquidem ipse Leofsunu illud suscipere nolebat . Insuper ad hoc perficiendum fuit hoc quoque maxmum adiumentum temporibusque futuris maximum securitatis probamentum . quod decies centum uiri electissimi ex omnibus illis supradictis comitatibus iurauerunt post archiepiscopum in ipsa cruce Christi ratum et EternE memoriE stabile fore sacramentum quod archiepiscopus iurauerat;