S 1414
A.D. 830 for 832 or after. Werhard, presbiter, to Christ Church, Canterbury; bequest of land comprising 104 hides at Harrow, Middx; 100 at Otford, 32 at Graveney, 44 at Burnan (? Bishopsbourne), 10 at Easole, 36 at Barham, Kent; and 1 iugum at Lambahamm by the river Lympne, 1 iugum at Northuuda, and 1 mansio at Canterbury [all of which had previously belonged to his kinsman, Archbishop Wulfred]; also 32 hides at Hayes, Middx, land at Megeldewrthe, 8 hides at Cuniland and 30 hides at Twickenham, Middx. [from his own patrimony]. Latin.
Archive: Canterbury, Christ Church
MSS: 1. Cambridge, Corpus Christi College, 189, 198v-199r (s. xii)
2. Canterbury, D. & C., Reg. P, 18v-19r (s. xii)
3. London, Lambeth Palace, 582, p. 128 (s. xvii; shortened)
4. London, Lambeth Palace, 1212, p. 319 (s. xiii)
5. Bodleian, Tanner 223, 13rv (s. xvi)
Printed: Twysden, X Scriptores, cols 2216-17 ex MS 1; K 230 ex MS 4; Thorpe, pp. 466-8; B 402 ex K and MS 4; Pierquin, Recueil, pt 1, no. 133; Fleming 1997, pp. 125-7 (no. 31) ex MS 2.
Comments: Robinson 1926, p. 236, misdated version of a vernacular original with 'monastic' interpolations; Wallenberg, KPN, pp. 166-9, on place-names; PN Middx, pp. 39, 45, 51; John 1959, p. 73, authentic (= 1966, p. 166); Gelling, ECTV, no. 208, authentic basis; Brooks 1984, pp. 139-41, 323, Latin version of English will of 830s or 840s, with some later interpolations, date probably added; Fleming 1985, p. 256; Bailey 1996, p. 71, on Harrow and Hayes.
Notes: Contains a summary of Archbishop Wulfred's will.
[A]nno dominice incarnationis . dccc . xxx . Ego Werhardus gratia Dei presbiter . hiis litteris intimare cupio quomodo volo post obitum meum substantiam meam 7 terras dividere quas donante Deo 7 Wlfredo archiepiscopo propinquo meo auxiliante adquisivi . Inprimis autem cum magna humilitate 7 humili devocione . reddo ecclesie Christi . 7 monachis fratribus meis ibidem Deo servientibus omnes terras infra Canciam 7 extra . quas hactenus tenui donante præfato archiepiscopo et consenciente prædicte familie Christi . Præcepit enim hoc michi idem archiepiscopus ita facere eo quod easdem terras ad opus jam sepedicte familie emisset . 7 cum magno labore adquississet . pro remuneracione eterne salutis . Hæc autem sunt nomina terrarum . quas reddo . Hergas . c . 7 . iiiior . hidas . Otteford . c . hidas . Gravenea xxxii . hidas . Burnan . xliiii . hidas . Oesuualun . x . hidas . Bereham quam idem archiepiscopus 7 monachi ecclesie Christi michi dederunt pro commutacione terre de Clive . xxxvi . hidas . unum jugum quod jacet in australi parte Limene . 7 ab incolis nominatur Lambah?m . pertinet autem ad Burnan . 7 reddit . xl . pensas casei 7 agnos . 7 lanam absque caseo . Aliud jugum apud Northuuda . 7 reddere debet . c . xx . mensuras quas Angli dicunt ambres . de sale . Marascos omnes in australi parte Limene . 7 in aquilone cum præfatis terris devote reddo ; mansionem quoque quæ est in aquiloni parte Dorobernie muris 7 clausulam quod Angli dicunt . teage . quæ pertinet ad prædictam mansionem . Hanc autem reddicionem ideo ex parte reddo . quia ipse dominus meus archiepiscopus ita præcepit michi . 7 in scripto . quod ipse scribere fecit antequam infirmaretur . de divisione rerum suarum . hoc idem notari præcepit . In quo etiam scripto constituit elemosinam quam cotidie fieri præcepit in illis terris quas ipse adquisivit pro anima sua 7 pro animabus omnium illorum qui ecclesie Christi aliquid auxilium impendissent . Et hoc intentissime fieri præcepit . ita ut diceret . 'inter Deum et sequentes nos archiepiscopos sit . de facienda . aut negligenda . istam elemosinam a me ordinatam .' Apud Hergan quinque pauperes . apud Otteford ; quinque . apud Clive . ii . apud Gravenea . ii . apud Oesuualun . vii . in civitate Dorobernia . sex . unicuique detur cotidie ad manducandum quod convenienter sit satis . et per annum cuique pauperi ad vestitum . xxvi . denarii . Cotidie quoque præcepit missam celebrari pro anima sua . 7 pro animabus supra memoratorum . in anniversario suo precepit dari mille . cc . pauperibus ad manducandum . cuique panem . unum . 7 caseum aut . lardum . et denarium unum . Hoc est præceptum archiepiscopi . Wlfredi . Ego quoque Werhardus presbiter concedo ecclesie Christi prænominate in civitate Dorobernia pro salute anime mee . 7 Wlfredi archiepiscopi . xxxii . hidas . de patrimonio meo quas dare possum cui volo . nomine Hyse . Aliam quoque terram nomine Megeldeuurthe quam Ceolnothus archiepiscopus 7 modo sepe nominate ecclesie . Christi dederunt eidem ecclesie . redono . Adhuc addo terram . octo hydarum nomine Cuniland . Super hoc . xxx . hidas . cum villa nomine Tuicham in provincia Middelsexan . Videant ergo fratres 7 domini mei modo ecclesie Christi . ut memores sint anime mee . quia libenti animo reddidi quod reddere debui . 7 quod meum fuit ; devotissimo animo Christo contuli.
In the margin:
Herges . Otteforde . Gravenea . Burne . Oeswalum . Berham . Lambeham . Northwde . Hese . Megeldewrthe . Cuningland . Twichan